İnşaat sektöründe birçok terim kullanılır. Sıklıkla kullanılan ve merak edilen terimlerden biri de gabaridir. Genelde emsal kelimesi ile sıkça karıştırılan gabari aynı zamanda mimari çalışmalarda da sık sık kullanılır. Peki gabari nedir? Gabari ne demektir? Sorusunu cevaplayalım. Gabari, inşaatın yapılacağı kat sayısıdır. Bir binanın kaç katlı olacağını yükseklik cinsinden ifade eden terim, gabari olarak adlandırılır.
Gabari ve Emsal Farkı Nedir?
Yazımızın başında ifade ettiğimiz gibi gabari ve emsal, birbiri ile karıştırılan terimlerdir. İki terimi birbirinden ayırmak için şöyle bir ayrım yapabiliriz;
Emsal, bir alana yapılacak olan inşaatın sınırlarını kesin olarak belirlemek için kullanılırken gabari, bir inşaat alanına yapılacak binanın maksimum kaç kata kadar ulaşacağını ifade eder. Gabari, bir inşaatın kaç katlı olacağı, yani maksimum ulaşabileceği yüksekliği belirtir.
Gabari Ölçüleri
İnşa edilecek bir binanın yüksekliği ancak o bölgedeki ilgili belediyenin müsaade ettiği mastar değerine göre belirlenir. Bunun yanında gabari aynı zamanda trafikte de kullanılan bir ifadedir. Trafikte kullanılan gabari, karayolundaki araçların yüklü ya da yüksüz şekilde belirtilen uzunluk, yükseklik ve genişlik ölçülerini ifade eder.
Gabari Sınırlaması Nedir?
Bir arsa alanında hayata geçirilecek inşaatın maksimum yüksekliğin ilgili belediyenin verdiği izin ölçüsünde olacağını belirtmiştik. Bunun anlamı, inşaat şirketlerinin şehir içindeki bir alana istediği yükseklikte bina yapma özgürlüğüne sahip olmadıklarıdır. Belediyenin izin verdiği gabari sınırlamasında çeşitli kriterler söz konusu olur. Belediyelerin gabari sınırları konusunda ortaya koydukları kriterler şöyle sıralanmaktadır:
- Eşdeğer
- Arazi alanı
- Yükseklik
Gabari Nasıl Hesaplanır?
Gabari, çeşitli hesaplamalar sonucu oluşturulur. Bu hesaplamalar gerçekleştirilirken arazinin yüzölçümü boyu ve emsali esas alınır. Gabari hesaplamasında, gabari boyutunu 0,5 metre çatı katı farkını çıkarıp 3’e bölünmesiyle binanın kat sayısı çıkarılarak binanın kaç katlı olabileceği ortaya çıkarılır. Örnekle açıklamak gerekirse, binanın bağlı bulunduğu yerdeki belediye gabari sınırını 7 metre olarak belirlemişse, o binanın yüksekliği 7,5 metreyi geçemez.
Gabari hesaplama işlemi yapılırken çatı için ayrılan oran genel orandan çıkarılır. Yükseklik değerinde kalan 0,5 metrelik alan çatı için ayrılmış alan olarak belirlenir. Çatı oranının düşmesinden sonra yükseklik 3,3 metreye bölünür. Böylece binanın kaç kat yapılacağı da belirlenmiş olur. Gabari hesaplama işlemine göre; 7,50 yüksekliğe sahip bir binanın en fazla 2 kat şeklinde inşa edilmesine müsaade edilir.
Gabari Nasıl Belirlenir?
- Gabarinin ölçüleri, arazinin yüzölçümü boyuna ve emsaline uygun olarak belirlenir.
- Arsanın gabari ölçüleri, arsanın bağlı bulunduğu belediyenin müsaade ettiği ölçüler arasında olmak zorundadır.
Gabari Hesaplama Örneği
Yüksekliği 7,5 ve emsal değeri 0,5 olarak belirlenen 1000 metrekarelik bir arsanın kat metrekaresi için hesaplama örneği şöyledir:
- a) Arsa x Emsal değeri: 1000 x 0,5 = 500 metrekare (toplam inşaat alanı)
- b) 7,5 (Gabari) – 0,5 (Çatı payı) / 3,3 = 2 kat
- c) Toplam inşaat alanı / Kat: 500 / 2 = 250 metrekare (Kat başına, toplam 250 metrekare inşaat yapılabilir)