Bir malın güncel satış değeri, rayiç bedel olarak adlandırılır. Sık sık kullanılan rayiç bedel ifadesi konut, araç, arsa ve arazi gibi varlıkların alım satımında gündeme gelse de en çok konutlar için kullanılır. Emlak vergileri hesaplanırken gayrimenkullerin rayiç bedellerine bakılır. Peki konut rayiç bedeli nedir?
Konut Rayiç Bedeli Nedir?
Rayiç bedel, 213 numaralı Vergi Usul Kanununun 266. Maddesinde, “Bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım satım değeridir” şeklinde tanımlanmıştır. Konut rayiç bedeli ise, bir konutun işlem yapıldığı tarihteki satış veya sürüm değerini ifade eder. Bina tamamlandıktan sonra konutun satışının yapıldığı tarih arasında 1 seneden fazla süre geçmişse rayiç bedelinden %2 yıpranma payı düşülmektedir.
Rayiç Bedeli Etkileyen Faktörler
Bir gayrimenkulün değerini belirleyen en önemli unsurlardan biri olan rayiç bedel, aynı zamanda belediyeye ödenmesi gereken emlak vergisinin belirlenmesinde de önemli rol oynar. Bundan dolayı tapuda belirlenen rayiç bedel, evin gerçek değerinden daha düşük olmamalıdır. Konut rayiç bedeli hesaplaması konusunda doğru sonuçlara ulaşmak için aşağıdaki bilgilere ihtiyaç vardır;
- Konutun bulunduğu konum
- Konutun şehir merkezine olan uzaklığı
- Konutun bulunduğu bölgede oluşan arz-talep dengeleri
- Konutun mahallesi ve sokağı
- Konutun metro, otobüs ve tramvay gibi toplu taşıma araçlarına uzaklığı
- Konutun alışveriş merkezi, tiyatro ve sinema gibi alanlara uzaklığı
- Konutun hastane, okul gibi binalara uzaklığı
- Konutun manzarası
Konut Rayiç Bedeli Nasıl Hesaplanır?
Konut rayiç bedeli hesaplama işlemi konut ile aynı bölgedeki çok benzer veya aynı özelliklere sahip en az 3 konutun metrekare satış değeri ölçülerek yapılır. Yani konutların rayiç bedelleri, o bölgede bulunan diğer konutların rayiç bedelleri ile doğru orantılıdır.
Konut rayiç bedeli hesaplamasında şu adımlar uygulanır:
- Rayiç bedeli hesaplanacak ev ile aynı bölgede yer alan ve benzer niteliklere sahip en az 3 konut daha belirlenir. (Benzer konutlar, satış ilanları üzerinden bulunabilir)
- Bu belirlenen evlerin fiyatları, evlerin metrekarelerine bölünür ve bir metrekareye karşılık gelen satış fiyatı tespit edilir. (Net ya da brüt üzerinden belirlenebilir)
- Her konut için belirlenen metrekare fiyatları toplanır ve referans alınan konut sayısına bölünür.
- Bulunan metrekare fiyatı, rayiç bedeli hesaplanacak evin metrekaresiyle çarpıldıktan sonra çıkan sonuç, evin rayiç bedeli olarak kabul edilir.
Örnekle açıklamak gerekirse bir konut net 100 metrekare ve satış fiyatı da 300.000 TL ise 1 metrekarenin net satış fiyatı 3.000 TL’dir.
Rayiç Bedel Nasıl Sorgulanır?
Konutun bulunduğu belediyeden ya da e-Devlet üzerinden ilgili belediyenin internet sayfasından sorgulama yaparak o yıla ait konut rayiç bedelini öğrenebilirsiniz. e-Devlet üzerinden konut rayiç bedelini sorgulamak için şu adımları takip edebilirsiniz;
- e-Devlet üzerinden belediye listesine giriş yapılarak sorgulanmak istenen belediye seçilir,
- Bu kısımdan arsa metrekare birim değeri sorgulama kısmı tıklanır,
- Sorgulama kısmında mahalle, cadde, sokak ve yıl bilgileri işaretlenir ve sorgulama gerçekleştirilir.